مراسم رونمایی و جشن امضای مجموعه شعر «درخت‌ها فرار نمی‌کنند» اثر مژده لواسانی عصر سه‌شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۴ در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

به گزارش اتاق خبر خانه هنرمندان ایران، در ابتدای مراسم، رشید کاکاوند، شاعر و پژوهشگر ادبی، در سخنانی درباره‌ی فروغ فرخزاد گفت: فروغ را نه برای شعرخوانی معمول، بلکه از سر باور خواندم؛ چون فکر می‌کنم همه‌چیز از آن‌جا شروع شد؛ از روزی که فروغ فرخزاد به‌عنوان یک بانو در شعر فارسی قد علم کرد. بانویی با تمام معنای زن‌بودن و در عین حال، زنی معاصر.

زن‌بودن به مثابه تجربه‌ی شاعرانه

کاکاوند در ادامه به گفت‌وگوی معروف فروغ با ایرج گرگین اشاره کرد و گفت: وقتی از فروغ پرسیدند که شعرهای شما بیش از حد زنانه است، پاسخ داد: اینکه شعرهای من زنانه است، طبیعی است؛ چون من زنم.” این جمله ساده، یکی از عمیق‌ترین بیان‌های هویتی در شعر معاصر فارسی است. فروغ نه تریبون دفاع از حقوق زنان است و نه سخنگوی جنبشی اجتماعی؛ او زن است، و همین کافی است تا شعرش زنانه باشد. همان‌طور که شاملو، با همه مردانگیِ زبان و اندیشه‌اش، مرد است.

شاعر شجاع و چهره‌ای تأثیرگذار

رشید کاکاوند فروغ را یکی از معدود شاعران بزرگ معاصر دانست و گفت: «شاعرانگی والا، شجاعت بی‌پرده و تأثیر اجتماعیِ فروغ، او را به چهره‌ای استثنایی تبدیل کرده است. بدون هیچ اغراق باید گفت فروغ فرخزاد مؤثرترین فرد در عرصه فرهنگی و اجتماعی روزگار ماست. بسیاری از رفتارها و اندیشه‌های زنان امروز، نه از نظریه‌های سیاسی یا فلسفی، بلکه از میراث فروغ سرچشمه گرفته است. بی‌آنکه خود بدانند، زنان امروز پیروان پیامبری هستند به نام فروغ فرخزاد.

زبانی ساده، اندیشه‌ای ژرف

او درباره‌ی ویژگی زبانی شعر فروغ گفت: آنچه فروغ را از دیگر شاعران هم‌عصرش چون نیما، شاملو و اخوان متمایز می‌کند، وسوسه‌ی او برای ساده گفتنِ اندیشه‌های پیچیده است. زبان شعر فروغ زبانی شفاف و بی‌پیرایه است؛ شاید بتوان گفت شعر فروغ مصداق امروزی تعبیر سهلِ ممتنع است. در شعر او هیچ واژه‌ی دشوار یا ساختار نحوی پیچیده‌ای وجود ندارد. شعرش را می‌خوانید و گمان می‌کنید می‌توانید مثل او بگویید، اما پشت این سادگی، عمقی فرهنگی و انسانی نهفته است.

فروغ، چراغی در پایان شب شعر

کاکاوند در پایان گفت: این‌ها همه مقدمه است. در بیشتر نشست‌های شعرخوانی مرا در پایان برنامه می‌گذارند، تا وقتی چراغ‌ها خاموش می‌شود، من در را ببندم. چون ذوق شعر چنان وجودم را می‌گیرد که دیگر نمی‌توانم آرام بمانم. فروغ از همان شاعرانی است که چراغ را در پایان شب روشن می‌گذارد، نه خاموش.

شعرهای سرشار از شاعرانگی با پایان‌بندی‌ درخشان‌

هرمز علیپور در سخنانی درباره‌ مجموعه شعر مژده لواسانی گفت: در شعر شماره ۱۵، پیراهنی بودن برای “او” به‌زیبایی تصویر شده است؛ به‌اعتقاد من، این شعر از بهترین‌های مجموعه است. همچنین شعر شماره ۱۷ با تصویری شاعرانه از باد، که “در گوشه‌ای از خیابان به خواب می‌رود و در گوشه‌ای از بیابان بیدار می‌شود”، نشان می‌دهد که این کتاب سرشار از نگاه و تصویری زنده است. کتابی که چنین چشم‌ها و تصاویری دارد، نمی‌تواند اثری نمایشی یا صرفاً برای عرضه و نمایش باشد.

او ادامه داد: شعرهای این مجموعه، شعرهایی سالم و پر از شاعرانگی‌اند. پایان‌بندی‌ها به‌اعتقاد من بسیار درخشان است. نمی‌خواهم وقت دوستان را بگیرم، اما صمیمانه به خانم لواسانی تبریک می‌گویم. من معمولاً فقط تبریک می‌گویم و وقت دیگران را نمی‌گیرم، اما این بار واقعاً خوشحالم؛ هم از دیدن برخی از دوستان و هم از آشنایی با این اثر ارزشمند.

لواسانی؛ شاعری با وسواس زبانی و دغدغه‌ واقعی شعر

لیلا کردبچه در سخنانی در مراسم رونمایی از مجموعه شعر جدید مژده لواسانی گفت: به جامعه‌ی ادبی تبریک می‌گویم، چراکه قرار است اثری قابل‌قبول را بخواند و از آن لذت ببرد. من در جریان چاپ کتاب قبلی خانم لواسانی بودم که با نشر نگاه منتشر شد و از همان زمان وسواس و دقت او را در انتخاب واژه‌ها و حساسیتش نسبت به زبان شعر می‌دانستم. او شاعری است که شعر برایش دغدغه‌ی واقعی است، نه صرفاً ابزاری برای انتشار کتاب.

دغدغه‌ی شعر، نه شهرت

کردبچه تأکید کرد: مژده لواسانی از آن دسته شاعرانی نیست که چون می‌داند کتابش خوانده می‌شود، پس هر متنی را منتشر کند. او دقیقاً دغدغه‌ی شعر و ادبیات دارد. من کتاب اول و دومش را با دقت بررسی کرده‌ام و حالا در کتاب سوم، روندی روشن از پیشرفت، پختگی و تغییر مثبت می‌بینم.

او در ادامه یادآور شد: پیش‌تر درباره‌ی کتاب قبلی مژده لواسانی یادداشتی نوشته بودم و حالا قول می‌دهم درباره‌ی این مجموعه، مطلبی مفصل‌تر بنویسم. همان ویژگی‌های مثبتی که در آثار پیشینش دیده بودم، در این مجموعه پررنگ‌تر و پیشرفته‌تر شده است.

جذب مخاطب در روزگار سرد شعر

لیلا کردبچه با اشاره به استقبال از کتاب جدید گفت: خوشحالم که کتاب خانم لواسانی توانسته توجه مخاطبان را جلب کند؛ در روزگاری که استقبال از شعر مانند گذشته نیست، دیدن چنین اقبالی مایه‌ی خوشحالی برای جامعه‌ی ادبی است. این کتاب نشان می‌دهد که هنوز شعر می‌تواند مخاطب خود را پیدا کند.

زنانگی پخته و طبیعی در شعر

او یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این مجموعه را زنانگی شعرها دانست و افزود: زنانگی در شعرهای این مجموعه، ادامه‌ی طبیعی مسیر آثار قبلی لواسانی است، اما حالا پخته‌تر و طبیعی‌تر شده است. شاعر بدون آنکه اصراری داشته باشد زنانه بنویسد، زنانه می‌نویسد؛ و این اتفاقی ارزشمند است.

عاشقانه‌های لطیف و زبان رها

کردبچه یادآور شد: در کتاب قبلی او نیز به عاشقانه‌های عفیف و دخترانه اشاره کرده بودم. خوشحالم که در این مجموعه هم همان فضا وجود دارد، اما به شکل رها و پخته‌تر. شاعر اکنون با زبان و شعر برخوردی راحت‌تر دارد، و این رهایی به سود اوست.

ایجاز و سادگیِ آگاهانه

او در ادامه افزود: یکی از ویژگی‌های مهم این مجموعه، ایجاز در بیان است. شعرهای این کتاب در جریان ساده‌نویسی امروز قرار می‌گیرند، اما شاعر کاملاً با ادبیات و زبان شعر آشناست. او بی‌آنکه بخواهد دستاوردهای زبانی‌اش را به رخ بکشد، با ظرافت و آگاهی با زبان بازی می‌کند. همان‌طور که اساتید هم اشاره کردند، شعرهای او مصداق واقعی سهلِ ممتنع است؛ ساده در ظاهر، اما عمیق در معنا.

او در پایان گفت: از دیدن روند رو به رشد مژده لواسانی بسیار خوشحالم و مطمئنم که این مسیر، به تجربه‌های شعری پخته‌تر و تأثیرگذارتر منتهی خواهد شد.

«دختری که امروز همه سرمایه‌اش شعر است»

علیرضا بهرامی در سخنان خود در مراسم رونمایی از تازه‌ترین مجموعه شعر مژده لواسانی گفت: پیش از آغاز جلسه فرصتی برای احوال‌پرسی با دوستان نبود، و بسیاری از عزیزان را نیز امروز برای نخستین‌بار می‌بینم. در کلیپی که در ابتدای برنامه پخش شد، جمله‌ای شنیدم که برایم بسیار تأثیرگذار بود. دختری که امروز، همه سرمایه‌اش شعر است.جالب است که تمام صحبت‌های من برای این جلسه از پیش آماده شده بود، جز این جمله که از آن بی‌خبر بودم. با این حال، در پایان سخنانم دوباره به همین جمله بازخواهم گشت.

فراتر از تعارف و رسم رونمایی

بهرامی در ادامه به فضای معمول چنین نشست‌هایی اشاره کرد و گفت: در مراسم رونمایی، همیشه بخشی از فضا به مهرورزی، افزایش دوستی و تعارف اختصاص دارد؛ چه در میان حاضران، و چه در سخنانشان. اما امروز در میان همه‌ی این گفته‌ها، ترجیع‌بندی تکرار می‌شد؛ آن‌که شاید برخی از مخاطبان دقیقاً ندانند سخنرانان درباره‌ی چه چیزی صحبت می‌کردند و این ممکن است برداشت کلی آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.

حضور شما گرمای دل من است

مژده لواسانی، شاعر و مجری، در ابتدای سخنان خود در مراسم رونمایی از تازه‌ترین مجموعه شعرش با قدردانی از حاضران گفت: حضور تک تک شما دل من را گرم کرد. هیچ شعاری در کار نیست؛ واقعاً از صمیم دل می‌گویم که دیدن شما چشمم را روشن کرد. به قول شاملو، فکر می‌کنم هرگز قلب من تا این اندازه گرم و سرخ نبوده است. از همه‌ی شما خواهش می‌کنم خودتان را تشویق کنید، چون حضور شما برای من بزرگ‌ترین افتخار است.

او با اشاره به چهره‌های برجسته‌ی حاضر در مراسم افزود: هر یک از شما از مفاخر هستید؛ چه در شعر و ادبیات، چه در سینما، تئاتر، تلویزیون، عرصه نقد، مدیریت فرهنگی یا رسانه. دیدن این جمع عزیز و فرهیخته برای من افتخاری بزرگ است. قدم بر چشم من گذاشتید و از حضور تک‌تک شما از صمیم قلب سپاسگزارم.

لواسانی در پایان سخنان کوتاهش گفت: نمی‌خواهم وقت عزیزان را بگیرم. آمده‌ام فقط چند تشکر کنم و پیش از آن یکی دو شعر بخوانم؛ شعرهایی که سجاد افشاریان با بهترین صدا و حس ممکن خوانده‌اند. فکر کردم شاید اگر خودم هم آن‌ها را بخوانم، دل‌نوازتر باشد.

قدردانی مژده لواسانی از استاد و خانواده

مژده لواسانی در ادامه سخنانش به نقش استاد و مربی خود در شکل‌گیری آثار اخیرش اشاره کرد: می‌خواهم از زحمات استاد عبدالملکیان برای تک‌تک شاگردانشان تشکر کنم. وسواس و دقت ایشان در تدریس و هدایت ما واقعاً مثال‌زدنی است. علاوه بر جلسات آنلاین و کارگاه‌های خصوصی، هر ماه در همین سالن شاگردان دور هم جمع می‌شویم و یک کارگاه ویژه داریم که ایشان با عشق و وسواس خاص خود، به ما می‌آموزند. من شخصاً بسیار مدیون ایشان هستم.

او درباره مجموعه شعر جدیدش افزود: در این مجموعه، تک‌تک شعرها طی دو سال اخیر با تایید و نظارت دقیق ایشان در کتاب قرار گرفتند. استاد بسیار سخت‌گیرند و اجازه نمی‌دهند هیچ کار ضعیف یا ناقصی چاپ شود؛ بنابراین هر شعر بارها و بارها در رفت و برگشت‌های مختلف با صبوری توسط ایشان بررسی و تایید شد. واقعاً لطف و همراهی ایشان برای من بسیار ارزشمند است.

لواسانی همچنین به قدردانی از عزیزان دیگر حاضر در مراسم پرداخت: دو عزیز مهمان دارم که می‌خواهم از آن‌ها هم تشکر کنم؛ کسانی که قلب مرا گرم کردند. کم پیش می‌آید مادربزرگ و پدربزرگ کسی در همه برنامه‌ها، از مراسم رونمایی تا برنامه‌های رادیویی، با چنین عشق و علاقه‌ای همراه باشند و پیگیر باشند. پدربزرگ من یکی از آن عزیزان است که حضورش همیشه برایم دلگرمی بوده است.