در نشست «بازگشایی سینماها؛ اما و اگرها» عنوان شد
بازگشایی سینماها کاری پرخطر است
نشست «بازگشایی سینماها؛ اما و اگرها» برگزار شد.
در ادامه برنامه‌های «دوشنبه‌های سینما» که به‌صورت زنده در صفحه اینستاگرام خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود، دوشنبه ۲۶ خرداد نشست «بازگشایی سینماها؛ اما و اگرها» برگزار شد. علی سرتیپی تهیه‌کننده، پخش‌کننده و مدیر سینما و مصطفی جلالی‌فخر پزشک متخصص مهمانان این برنامه بودند و کیوان کثیریان نیز مدیریت نشست را بر عهده داشت.
وضعیت سالن‌های سینما از فضاهای دیگر بهتر است
سرتیپی در ابتدای این نشست گفت: چیزی حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیارد تومان ضرری بوده که به‌دلیلی تعطیلی چهارماهه به سینما وارد شده است؛ چون در این فاصله ماه‌های فروردین و اردیبهشت و همین‌طور عید فطر را از دست دادیم و این ضربه خیلی بزرگی به سینما بود. امیدوارم بازگشایی سینماها منجر به آسیب به هم‌وطنان نشود. علاوه بر ضدعفونی سالن‌ها، ژل‌های بهداشتی در ورودی سالن‌ها قرار داده شده است و ماسک نیز به‌صورت مجانی به تماشاگران داده خواهد شد. در مورد محل نشستن افراد در سالن نیز کسانی که همراه هم به سینما می‌آیند می‌توانند کنار هم بنشینند اما فاصله آنها با دیگران حفظ خواهد شد و کسی نمی‌تواند صندلی کنار دیگران را خریداری کند. به گمان من چنین شرایطی که برای سینماها در نظر گرفته‌ایم در بسیاری از دیگر فضاها اتفاق نخواهد افتاد. مثلا وضعیت رستوران‌ها و مترو و اتوبوس‌ها را نگاه کنید. اما شرایطی که برای سینماها در نظر گرفته شده خیلی محتاطانه است و ما نیز با آن موافق بوده‌ایم.
وی درباره احتمال استقبال مردم از بازگشایی سینماها توضیح داد: فکر می‌کنم مردم دلشان برای سالن سینما و پرده بزرگ تنگ شده است. حضور مردم در سینما یک سفر کوتاه است که خطر آن خیلی کم است. امیدواریم مردم با رعایت تمام پروتکل‌ها در سالن سینما حاضر شوند و از تماشای فیلم‌ها لذت ببرند. دو فیلم خیلی خوب «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف ۲» قرار است اکران شوند. در سه روز ابتدایی در تمامی سالن‌ها بلیت به‌صورت نیم‌بها فروخته خواهد شد. بنابراین فکر می‌کنم مردم استقبال خوبی از بازگشایی سالن‌های سینما خواهند داشت.
نمی‌توانیم تماشاگران را مجبور کنیم ماسک بزنند
این تهیه‌کننده سینما در پاسخ به سوال کثیریان در مورد اینکه شرایط بهداشتی در نظر گرفته شده حالت توصیه‌ای دارد یا ضمانت اجرایی نیز خواهد داشت، گفت: یکسری مسائل مثل فاصله‌گذاری میان تماشاگران اجباری است. دادن ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده نیز از نظر ما اجباری است. ما تمامی سالن‌های‌مان را ضدعفونی کرده‌ایم و قرار است این کار به‌صورت مرتب انجام شود. در فاصله بین دو سانس نیز سالن‌ها ضدعفونی خواهند شد. این کارها انجام خواهد شد ولی ما نمی‌توانیم افراد را مجبور کنیم که حتما از ماسک استفاده کنند. باید در عمل جلو برویم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. همان‌طور که گفتند استفاده از ماسک در مترو و اتوبوس‌ها اجباری است اما کسی مسافران را مجبور به این کار نمی‌کند. اینها بیشتر توصیه است اما به هر حال ما می‌توانیم از طریق سامانه‌های فروش بلیت، فاصله‌گذاری را رعایت کنیم.
در اکران آنلاین بی‌برنامه عمل شد
سرتیپی در مورد اکران اینترنتی فیلم‌ها و تاثیر آن بر فروش سالن‌های سینما توضیح داد: اکران اینترنتی قطعا روی سالن‌ها تاثیری نخواهد داشت. فیلم دیدن در سالن سینما چیز دیگری است و لذت تماشای فیلم روی پرده در سالن سینما، با لذت تماشای فیلم در قاب کوچک تلویزیون قابل مقایسه نیست. در ایران هر سال حدود ۱۲۰ فیلم تولید می‌شود و از نظر تولید فیلم‌های سینمایی جزو ده کشور اول دنیا هستیم. اما از نظر تعداد سالن و صندلی در قعر جدول به سر می‌بریم و در رتبه حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ دنیا قرار داریم. بنابراین همیشه مشکل عرضه و تقاضا وجود داشته است. در اروپا و آمریکا کمپانی‌ها فیلم تولید و پخش می‌کنند و سالن دارند و همه این امور با هم هماهنگ است. در ایران این هماهنگی وجود ندارد.
این پخش‌کننده سینما ادامه داد: سال‌هاست که تولیدات فراوان سینمایی داریم و طیف تولیدات ما وسیع شده است اما تعداد سالن‌ها هم‌چنان کم است. خوشبختانه ظرف چند سال گذشته به تعداد سالن‌ها اضافه شده اما باز هم این تعداد کم است. دوستانی که فیلم می‌سازند هم می‌خواهند فیلم‌شان در سالن به نمایش در بیاید و همیشه این درگیری‌ها بر سر اکران وجود دارد. بنابراین اکران اینترنتی می‌تواند سرآغازی برای اکران برخی فیلم‌ها باشد که شرایط اکران در سالن سینما را ندارند. این یک روزنه برای اکران چنین فیلم‌هایی‌ست. هرچند برخی فیلم‌ها برای نمایش در سالن ساخته شده‌اند و در اکران اینترنتی حق آنها به‌خوبی ادا نمی‌شود. از آن طرف هم فیلم‌های زیادی داریم که سینمایی نیستند و برای سالن سینما ساخته نشده‌اند که به هر حال باید دیده شوند. امیدواریم اکران اینترنتی بتواند مقداری از بار سینما بکاهد.
وی اضافه کرد: ما تعداد زیادی فیلم داشته‌ایم که اکران شده‌اند و حتی نتوانسته‌اند هزینه‌های پخش را بازگردانند. پس برای این فیلم‌ها هزینه تبلیغات و پخش کاهش می‌یابد و سود بهتری خواهند کرد. ایراد این شیوه اکران به نظر من اینست که دوستان هول شدند و فیلم‌ها را تند تند اکران کردند. هرچند تعدادی بیلبورد نصب شد اما روی این فیلم‌ها باید کار می‌شد و اطلاع‌رسانی بیشتری صورت می‌گرفت. این مساله هم مقداری به ما ضربه زد و همان‌طور که یک زمانی فیلم‌سوزی داشتیم الان آنلاین‌سوزی اتفاق می‌افتد. اینکه بعضی فیلم‌های خوب فقط شش هزار یا بیست هزار تماشاگر آنلاین داشته‌اند یک فاجعه است. این فاجعه هم ناشی از عدم برنامه‌ریزی و هول شدن است.
نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد
سرتیپی در پاسخ به این سوال کثیریان که چرا بازگشایی سینماها با اکران دو فیلم اتفاق می‌افتد، توضیح داد: به این دلیل که خودمان هم نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد، هرچند که بسیار امیدواریم. با توجه به این قانون ۵۰ درصد، ما پیشاپیش ۵۰ درصد را از دست داده‌ایم. اگر در هر فصل شش فیلم اکران می‌شد، در حال حاضر عملا این تعداد به سه فیلم می‌رسد. از طرف دیگر تعدادی فیلم از قبل باقی‌مانده بود که باید پخش شوند که قرار شده در کنار دو فیلم «شنای پروانه» و «خوب بد جلف ۲» اکران شوند. به هر حال باید با آزمون و خطا پیش برویم و شرایط را بسنجیم و اتفاقات را ببینیم. اگر مشکلی پیش نیاید بر تعداد فیلم‌های در حال اکران اضافه خواهیم کرد. امیدوارم این دو فیلم که متحمل ریسک شده‌اند بتوانند فضا را عوض کنند و سینما کارش را دوباره از سر بگیرد. حمایت مردم خیلی مهم است و من به آنها قول می‌دهم اگر خودشان مسائل بهداشتی را رعایت کنند، در سالن‌های سینما قطعا از نظر پروتکل‌های بهداشتی مشکلی نخواهند داشت.
این تهیه‌کننده سینما درباره نحوه تصمیم‌گیری برای بازگشایی سینماها گفت: شورای صنفی نمایش و ستادی از دوستان سینماگر تصمیم به اکران گرفتند اما هیچ اجباری برای فیلم‌ها قرار داده نشده و این مساله به دست‌اندرکاران هر فیلم واگذار شده است. همه دوست داشتند که سینما با فیلم‌های شروع به کار کند که مخاطب خوبی داشته باشد و امیدواریم که نتیجه خوبی داشته باشد. سه هفته به مجموعه اکران فیلم‌ها اضافه شده است و امیدواریم صدا و سیما و شهرداری و اهالی سینما کمک کنند که مردم از سینما استقبال کنند و تمام مسائل بهداشتی را هم رعایت کنند.
«سمفا» انحصار جدیدی نمی‌سازد
سرتیپی در بخش دیگری از این نشست درباره سامانه فروش بلیت «سمفا» توضیح داد: هر اتفاق خوبی که قرار باشد در سینما بیفتد، برای آن حاشیه‌هایی درست می‌کنند. سال‌ها مجموعه‌ای به نام «سینماتیکت» وجود داشت که به‌صورت انحصاری کار می‌کرد و شرایط بدی را به‌وجود آورده بود. دوستانی تلاش کردند که این انحصار شکسته شود و برای این کار هزینه کردند. از جمله من هم با تعدادی از دوستان این کار را شروع کردم و سهم بسیار کوچکی در این کار دارم و برای شکستن انحصار دست به این تلاش زدیم. سامانه «سمفا» کلا متعلق به ارشاد است و هیچ منافعی ندارد و هیچ ریالی در آن جابجا نخواهد شد. «سمفا» صرفا یک ترمینال است، همان‌طور که شما می‌توانید بلیت هواپیما را از شرکت‌های مختلف تهیه کنید.
وی در پایان گفت: همه می‌دانیم که این سامانه به لحاظ مالی خیلی جوابگو نیست ولی برای کلیت سینما این کار رو شروع کردیم. خوشبختانه دو پلتفرم دیگر هم کارشان را شروع کرده‌اند و حالا چهار پلتفرم فروش بلیت وجود دارد که به «سمفا» به‌عنوان یک ترمینال وصل می‌شوند. در این سامانه تبلیغات هم نداریم و مالکیت و اداره آن تماما در اختیار سازمان سینمایی است. نوع کار به‌گونه‌ای است که ما نمی‌توانیم در آن هیچ‌گونه دخالتی داشته باشیم ولی به هر حال دوستانی که سال‌ها از انحصار سود برده‌اند به کلیت سینما فکر نمی‌کنند و سینما برایشان مهم نیست و حتی شاید دوست دارند سینماها بازگشایی نشود چون در فضای مجازی دارند سود می‌برند. سهم من در این کار ناچیز است و بیشتر پشتیبانی کردیم تا انحصار شکسته شود و خوشبختانه این اتفاق دارد می‌افتد. شکل این پلتفرم جدید ضد انحصار است و نمی‌تواند انحصار جدیدی بوجود آورد.
یک فرد بیمار کل تماشاگران را به خطر می‌اندازد
در بخش دوم این نشست مصطفی جلالی‌فخر درباره بازگشایی سینماها گفت: ما با واقعیتی روبرو هستیم که تمام ابعادش را نمی‌شناسیم. ویروس کرونا یک ویروس ناشناخته است که تنها چند ماه است وارد جهان و ایران شده و علم پزشکی به آرامی در حال شناخت آن است. ما هم خیلی چیزها را نمی‌دانیم و در حال نظاره و ارزیابی هستیم. رفتارها و علائم بالینی جدید را شاهدیم و حتی نمی‌دانیم این ویروس ساخته دست بشر است یا به‌شکل طبیعی به‌وجود آمده و اگر یک ماجرای بیولوژیک است، چه رفتاری خواهد داشت. طبعا پزشکی انتظار دارد که با حداکثر توان به سمت حداکثر سلامت برویم. اما این یک بعد ماجراست و ابعاد دیگری مثل اقتصاد و افسردگی و تعطیلی‌ها و.. نیز وجود دارد و گاهی اوقات ناچاریم بین بد و بدتر دست به انتخاب بزنیم.
وی ادامه داد: بازگشایی تمام اماکنی که تعداد زیادی آدم را گردهم می‌آورد، از جمله سینما، کار بدی است. حال باید ببینیم که این بدتر است یا تعطیلی. باید ببینیم تعطیلی‌ها بیشتر آسیب می‌رساند یا کرونا. به نظر من در شرایط فعلی که بحث پیک دوم کرونا در کشور مطرح است و دارد اتفاق می‌افتد، این بازگشایی‌ها کار پرخطری است و ممکن است آسیب‌های جدی برای ما ایجاد کند. وزارت بهداشت پروتکل‌هایی تنظیم کرده است اما قطعیتی برای این پروتکل‌ها وجود ندارد و مثال‌های نقض برای آن وجود دارد. فرض کنید فقط یک نفر بیماری فعال داشته باشد و به سالن سینما برود و یک سرفه کند؛ همین سرفه می‌تواند تمامی اهالی سینما را درگیر کند و این خاصیت همه‌گیری کرونای فعال است. در کره جنوبی شروع اپیدمی از یک نفر بیمار بود که در کلیسا حضور یافت و ۶۰ درصد کسانی که در آن کلیسا بودند مبتلا شدند و ویروس را در جامعه پخش کردند.
وزارت بهداشت قدرت ندارد
این پزشک متخصص اضافه کرد: اما وقتی دولت همه اماکن را بازگشایی می‌کند نمی‌توانیم بگوییم فقط سینماها تعطیل باشند. سینماها می‌گویند همان ریسکی که بقیه قبول می‌کنند را ما هم قبول می‌کنیم. در ایران نظام نظارتی قوی وجود ندارد و نمی‌تواند داشته باشد. ما در جاهای بسیار مهم‌تر هم نظارت نداریم. پس چند درصد می‌توان احتمال داد که وزارت بهداشت برای هر سالن سینما یک ناظر بهداشتی بگذارد؟ با این فرض که این ناظر بهداشتی هم کارش را درست انجام دهد. آقای سرتیپی هم گفتند نمی‌توانیم کسی را مجبور کنیم که ماسک بزند. همین حالا در مراکز درمانی و مطب‌ها گاهی اوقات برای قانع کردن بیماران به استفاده از ماسک دچار چالش می‌شویم، سینما که جای خود دارد.
جلالی‌فخر ادامه داد: در مورد مناطق با وضعیت قرمز کشور که بازگشایی سینماها و هر جای دیگری خطاست و عملا به معنای گسترش بیماری‌ست. در مورد مناطق با وضعیت زرد و حتی سبز هم اگر شاهد روند صعودی بیماری هستیم باید خیلی با احتیاط رفتار کنیم. تمام مراکز درمانی ما در حداکثر نگرانی قرار دارند؛ هم به‌واسطه تعطیلات اخیر که مردم به مسافرت رفتند و هم به‌دلیل بازگشایی‌هایی که اخیرا دارد اتفاق می‌افتد. ما نمی‌دانیم که اگر یک همه‌گیری درست و حسابی اتفاق بیفتد، اینبار چه باید بکنیم. منتها عملا کاری از دست ما برنمی‌آید و قدرت تعطیلی مراکز را نداریم و وزارت بهداشت هم چنین قدرتی ندارد.
وی افزود: دولت در سطح کلان به‌دلیل عدم توانایی در هماهنگی اقتصادی، می‌گوید چاره‌ای ندارم و نمی‌توانم مراکز را بسته نگه دارم. نه فقط در ایران، در آمریکا هم وضعیت همین‌طور است. پس وزارت بهداشت قدرت این کار را ندارد و مرکز کنترل کرونا که زیرمجموعه وزارت بهداشت هم طبعا چنین قدرتی ندارد. ما توان این را نداریم که بگوییم سینماها تعطیل باشد. کم‌اهمیت‌تر از طرح ترافیک چیزی وجود داشت؟ همین را هم وزیر بهداشت نتوانست حریف شهردار تهران شود و دوباره طرح ترافیک را فقط برای منافع مالی برقرار کردند؛ سینما که جای خود دارد و صنعتی است که هزاران نفر به‌شکل مستقیم و غیرمستقیم دارند از آن ارتزاق می‌کنند و دولت هم توان پرداخت مالی به آنها را ندارد. امیدوارم خانه سینما یا سازمان سینمایی شرافتمندانه و قدرتمندانه به خاطر اهمیت سلامت مردم، به‌عنوان ناظر قوی وارد شوند و لااقل همین پروتکل را درست اجرا کنند؛ هرچند خیلی بعید می‌دانم که چنین اتفاقی بیفتد. مهم‌تر اینکه در استان‌ها و شهرهایی که وضعیت قرمز است قطعا سینماها را ببندند چون منجر به فاجعه می‌شود.
تهویه سالن‌های سینما نادیده گرفته شده است
این پزشک متخصص در بخش دیگری از این نشست گفت: در تهران خصوصا در چند روز اخیر، بیماران ما خیلی بیشتر شده‌اند و علائم تیپیک کرونا بازگشته است و به نظر من وارد وضعیت زرد شده‌ایم. هرچند خوشبختانه مریض‌ها چندان وارد فاز بدحالی نمی‌شوند و از تعداد بیماران نیازمند آی‌سی‌یو که پیشتر به وفور شاهد بودیم کاسته شده است. تب‌های شدید و تنگی نفس‌های شدیدی که پیشتر داشتیم تا حدودی کمتر شده است اما در عوض سرگیجه و مشکلات گوارشی و ضعف و بی‌حالی وارد شده است. پس نباید شتاب‌زده عمل کرد و به تابستان خوشبین بود. باید آرام‌تر و با احتیاط بیشتری رفتار کنیم.
این منتقد سینما ادامه داد: در مورد سینما مساله تهویه در سالن‌ها اصلا در پروتکل در نظر گرفته نشده است، در حالی‌که خیلی مهم است و تاثیر به‌سزایی در کنترل بیماری دارد. فاصله یک صندلی ممکن است کافی نباشد چون مبنا فاصله‌ی ۱۸۰ سانتی‌متری است. نه تنها باید تماشاگران را مجبور کرد که در بدو ورود به سالن ماسک داشته باشند، بلکه باید نظارت شود که پس از آغاز نمایش فیلم هم کسی ماسک را از صورت بر ندارد. چون کافی است یک نفر به کرونا مبتلا باشد تا سالن به وضعیت قرمز در بیاید و در معرض خطر باشد. به این ترتیب ما داریم زنجیره را دوباره برقرار می‌کنیم و این فقط به سینما مربوط نمی‌شود. در همه اماکنی که بازگشایی شده‌اند کافیست یک نفر بیمار باشد تا بقیه افراد را مبتلا کند و آنها هم وارد جامعه شوند.
کسی از تعداد مبتلایان آگاهی ندارد
جلالی‌فخر اضافه کرد: ما حتی نمی‌دانیم ایمنی فله‌ای ایجاد شده است یا نه. ما از کجا می‌دانیم ۷۵ درصد مردم به کرونا مبتلا شده‌اند که حالا بگوییم در فاز ایمنی گله‌ای قرار داریم؟ شاید فقط ۱۵ یا ۲۰ درصد مردم دچار کرونا شده باشند. در بعضی شهرها از جمله تهران، تحلیل داده‌ها ممکن نیست و نقص جدی در داده‌ها داریم و اپیدمیولوژیست‌ها نمی‌توانند بگویند وضعیت از چه قرار است. پس ممکن است دو هفته دیگر دوباره غافلگیر شویم و با تهرانی روبرو شویم که مجبور به تعطیلی آن باشیم، به این دلیل که یک جاهایی نتوانستیم صبوری کنیم.
وی ادامه داد: به نظر من اگر فرضا کرونا خاموش شود و سینماها بازگشایی شوند، نباید امکان وی‌اودی را از دست بدهیم. چون انبوهی فیلم وجود دارد که امکان اکران ندارند و تعداد زیادی اساسا مناسب اکران در سالن‌های سینما نیستند و نباید با وی‌اودی به‌گونه‌ای برخورد شود که نگاه مردم نسبت به آن تحقیرآمیز شود و از آن استقبال نکنند. باید در آن سرمایه‌گذاری و برایش تبلیغات و فرهنگ‌سازی شود و در مردم و هنرمندان نسبت به آن رغبت ایجاد کرد. نباید این احساس در برخی اهالی سینما ایجاد شود که گویا فیلم هر کسی در سالن نمایش داده شود کارگردان بهتری بوده است.
در مواجهه با کرونا شرافتمندانه عمل کنیم
این پزشک متخصص درباره توصیه‌های پزشکی برای مقابله با کرونا توضیح داد: ما هنوز کرونا را به‌خوبی نمی‌شناسیم و مقالاتی که در نقاط مختلف جهان در این مورد منتشر می‌شوند گاه با هم تفاوت دارند چون هر کسی بر اساس یافته‌های خودش آنها را نوشته است. مهم‌ترین راه برای پیشگیری کرونا حفظ فاصله با دیگر افراد است و پس از آن مهم‌ترین توصیه استفاده از ماسک است و برای استفاده عمومی نوع ماسک تفاوتی ندارد. بعد از این دو مساله، شستشوی مکرر دست‌ها اهمیت خیلی زیادی دارد. ما باید شرافت را گسترش دهیم؛ کسی که بیمار یا مشکوک به بیماری است، خودش نباید در سطح جامعه حضور پیدا کند.
جلالی‌فخر در پایان گفت: علم پزشکی می‌گوید هر علامت مشکوک را کرونا فرض کنید مگر اینکه خلافش ثابت شود. ما حق نداریم به بهانه جلوگیری از اضطراب، به افراد بگوییم اینها علائم کرونا نیست. یک سرماخوردگی ساده یا ضعف بالینی یا کوفتگی عضلانی یا تب که اخیرا اتفاق افتاده باشد را در ابتدا باید کرونا فرض کنیم. حتی اگر تست کرونا منفی باشد قطعیتی در کار نیست و باید علائم را لحاظ کنیم. یکی از کارهایی که در بازگشایی سینماها نادیده گرفته شد چون امکانش را ندارند، این بود که سوالات ابتدایی در مورد علائم احتمالی از تماشاگران پرسیده شود و در صورت داشتن این علائم وارد سالن سینما نشوند. یا می‌توانستند نوشته‌ای در هنگام خرید بلیت نمایش دهند مبنی بر اینکه در صورت داشتن این علائم از خرید بلیت خودداری کنید. یعنی لااقل تذکری به افراد داده شود و افراد مشکوک به بیماری به سالن سینما نیایند.