در ادامه برنامههای مستند سینماتک خانه هنرمندان ایران که با همکاری انجمن تهیهکنندگان سینمای مستند برگزار میشود، سهشنبه ۲۱ آبان فیلم مستند «فردوسی و مردم» به کارگردانی حسین ترابی در سالن استاد شهناز به نمایش در آمد. پس از آن نیز نشست نقد و بررسی فیلم با حضور حسین ترابی و پدرام اکبری برگزار شد.
ترابی در این نشست گفت: داستان ساخت فیلم «فردوسی و مردم» این بود که در وزارتخانه پیشنهاد کرده بودند که کارگردانها راجع به انقلاب سفید فیلم بسازند اما من زیر بار نرفتم و با مدیر مجموعه درگیری پیدا کردم. تصمیم گرفتم از کار دولتی دست بکشم و در همان ایام مدیرکل اداره همکاریها از من خواست با آنها همکاری کنم. در اداره همکاریهای سمعی و بصری من بهعنوان رییس اداره تولید فیلم برگزیده شدم. از آن طرف وزارتخانه میخواست من را به کار قبل برگرداند و اذیتم کنند و میگفتند ترابی قرار بوده فیلم «فردوسی و مردم» را بسازد. به هر حال قرار شد من در اداره همکاریها بمانم و بهشکل ماموریتی آن فیلم را هم بسازم و کار را شروع کردیم.
وی ادامه داد: برای ساخت این فیلم دوربینی نداشتیم که صدا و تصویر را بهطور همزمان ضبط کند. تجهیزات ما از جمله تجهیزات صدابرداری کلا مدرن و بهروز نبودند، فیلم ۳۵ میلیمتری رنگی است و تنظیم صدا روی تصویر بهشکل جداگانه و با سختی زیاد انجام میشد. فیلمبردار فیلم هم فیلمبردار حرفهای وزارت فرهنگ و هنر آن زمان نبود و حسین رفیعی که از دوستان ما بود این مسئولیت را بر عهده گرفت. «فردوسی و مردم» را با بودجه خیلی کمی تولید کردیم. در حالیکه برای ساخت فیلم به شیراز، دشت ارژن و به میان عشایر و خراسان و طبس و گناباد رفتیم. در مرحله فیلمبرداری به جز من، یک فیلمبردار و دستیار او و یک صدابردار و راننده بهعنوان عوامل ساخت فیلم حضور داشتند. کار مونتاژ را هم بهسرعت شروع کردیم چون فیلم باید به جشنواره طوس میرسید.
این مستندساز افزود: در ادامه قرار شد با استاد مجتبی مینوی مصاحبه کنیم اما او میگفت من در تمام طول عمرم جلوی دوربین نرفتهام و حالا هم حاضر به چنین کاری نیستم. من ترجمه ایشان از متن «بودن یا نبودن» را که در دانشکده هنرهای دراماتیک حفظ کرده بودم کامل خواندم و استاد مینوی از این مساله بسیار خوشحال شدند. به هر حال راضی شدند که با ما مصاحبه کنند ولی گفت من به لهجه تهرانی حرف نخواهم زد، بلکه فارسی صحبت خواهم کرد. من هم گفتم هرجور بخواهید میتوانید صحبت کنید. ایشان رییس بنیاد شاهنامه و فردوسیشناس درجه یکی بود و حرفهایی که مطرح میکرد، برای دیگران حجت بود. ضمن اینکه تیمی از محققان شاهنامه را سرپرستی میکرد.
ترابی در پایان گفت: پس از آن به مشهد رفتیم و قسمت آقای یغما را ضبط کردیم. پس از پایان کار، فیلم را به اداره تحویل دادیم که مورد توجه وزیر قرار گرفت و قرار شد ده هزار تومان به من بپردازند که با کمی تاخیر پرداخت شد. ساخت این فیلم با جشنواره اول طوس همزمان بود و ما هم در این جشنواره شرکت کردیم و جلسات خوبی برای فیلم داشتیم. محور اصلی «فردوسی و مردم» در مورد خود شاهنامه و تحقیق در آن نبود. آنچه برای ما در این فیلم اهمیت داشت، تاثیر شاهنامه در بین مردم بود.