پنجمین شماره دو ماه نامه «شیوه» در پنج بخش سینما، تئاتر، تجسمی، ادبیات و معماری منتشر شده است.
در بخش سینما، بخش سینمای ایران به بررسی سینمای کیانوش عیاری اختصاص دارد؛ فیلمساز برجستهای که اکثر فیلمهایش مجوز اکران نگرفته است. مجید فخریان زندگی و آثار عیاری را مرور کرده است. علیرضا محصصی نیز مفاهیم فشردهی مکتب «رئالیسم» و اثر انگشت واقعیت را در سینمای عیاری ردگیری و نشانهگذاری کرده است. نوید پورمحمدرضا، آثار دههی شصت عیاری به ویژه شبح کژدم را مورد بررسی قرار داده است. وحید مرتضوی به تحلیل عمیق فیلم خانهی پدری پرداخته است. و علی حدادی مسئلهی «بازنمایی واقعیت» را در جهان سینمایی عیاری مرور کرده است. گفتوگوی سعید عقیقی با استاد کیانوش عیاری پایانبخش این پرونده است.
در بخش سینماتک این شماره به سراغ بخش قدرنادیده و کمتر شناختهشدهی سینمای جهان رفتهایم؛ سینمای جنوب شرق آسیا. جنوب شرق آسیا کشورهایی نظیر برونئی، ماکائو، اندونزی، مالزی، سنگاپور، کامبوج، ویتنام، تایلند و فیلیپین را شامل میشود. در طی سالهای قبل بهتدریج سینماگران متفاوتی با نگاه و شیوهی سینمایی خاصی ظهور کردهاند. در این شماره امیرهوشنگ للهی به مرور برخی از فیلمهای این فیلمسازان پرداخته است.
در بخش تئاتر، چهرهی تئاتری این شماره مجله را به نغمه ثمینی نویسنده اختصاص دادهایم که نمایشنامهی «زبان تمشکهای وحشی» The Language of Wild Raspberry او به کارگردانی شیوا مسعودی در تماشاخانهی پالیز تحسین بسیاری را برانگیخت. او در گفت و گویی با مهین صدری از نوشتن و دردسرها و لطفهایش میگوید.
«بحران مخاطب، توهم یا واقعیت» پروندهای ست درباره وضعیت مخاطب در تئاتر ایران. فرزانه ابراهیمزاده در مقالهای مسئله بحران مخاطب و اینکه آیا اساساً چنین بحرانی وجود دارد یا زاییدهی تخیل ماست را میشکافد. قطبالدین صادقی در گفت و گو با بابک احمدی با عنوان «مخاطبي كه با اولين چالش سياسي ـ اجتماعي دود ميشود» ابعاد نگران کنندهی این مسئله را مطرح میکند. حسن معجونی، نورالدین حیدری ماهر، جابر رمضانی و سجاد افشاریان نیز در میزگردی با عنوان «با حرکت سایه جا به جا میشویم» به راهکارهای هدایت درست مخاطب امروز میپردازند.
در بخش تجسمی، پروندهي نظری اين شماره به جريان رئاليسم سوسياليستي اختصاص دارد؛ رويكردي هنري كه در روسيهي استالينيستي سعي ميشد به عنوان سبك هنري رسمي و مشروع در حوزههاي مختلف، از جمله هنرهاي تجسمي، رواج پيدا كند. به خاطر شرايط فروبستهي روسيه در دورهي استالين، پيشتر در مورد اين جريان اطلاعات روشني فراتر از آنچه قطببنديهاي ايدئولوژيك دوران جنگ سرد اقتصا ميكرد وجود نداشت ــ و در ايران نيز اوضاع به همين منوال بود. در سالهاي اخير تلاشهاي روشنتر و واقعبينانهتري براي شناخت اين جريان انجام شده است، و پروندهي حاضر را نيز بايد تلاشي مقدماتي در همين راستا دانست.
در بخش «نقد حال» چهار مطلب خواهيد خواند: نقد كوتاهي بر نمايشگاه سجاد سلمان روغني نوشتهي عليرضا رضايياقدم؛ يادادشت مجيد اخگر براي كاتالوگ نمايشگاه «پروسه» كه گالري «آ» با موضوع فرايند رسيدن از ايده و الهام اوليه به اجراي اثر در رسانههاي مختلف برگزار كرد؛ و دو نقد كه به دو كتاب تجسمي پرداختهاند كه اخيراً به بازار كتاب وارد شدهاند: كتاب تيري دُ دوو در مورد كلمنت گرينبرگ؛ و كتاب مفصلي كه اخيراً سيامك دلزنده با عنوان تحولات تصویری هنر ایران به نگارش درآورده است.
پس از اين، مقالهاي خواهيد خواند از هاشم صدقآميز با عنوان «زمان، ظرف و مظروف»، كه در آن نويسنده تلاش ميكند با تأمل بر برخي اشياي روزمره و كاربرد آنها، حلقهي پيوند اشياء با انسان در زمانهاي مختلف را از يكديگر متمايز كند.
و در نهايت، بخش دوم گفتگو با روئين پاكباز را خواهيد خواند، كه در آن در مورد فعاليتهاي خود پس از انقلاب سخن خواهد گفت: از تدريس در دانشگاه تهران تا تأسيس انجمن نقاشان، فعاليت در «موزهي هنرهاي معاصر»، و نگارش دائرهالمعارف هنر.
این شماره در سرویس ادبیات، پروندهای دربارهی در مورد نیویورکر و پاریس ریویو داریم، مجلات ادبی در شکلگیری جریانهای اصلی داستاننویسی نقش پررنگی دارند. سردبیران و ویراستاران قدرتمندی که میتوانند داستانهای نویسندههای سرشناس را بپذیرند، ویرایش کنند و یا به کل کنارش بگذارند. مجلاتی همچون نیویورکر و پاریس ریویو و گرنتا سرآمد این جریان هستند. در این شماره به نقد و بررسی دو مجلهی نیویورکر و پاریس ریویو پرداخته و گفتوگوهایی با دستاندرکاران این دو مجله داریم.
در بخش معماری و در پرونده «مقالات تحلیلی»، فریار جواهریان، هنرمند و معمار شناخته شده ایرانی، در مقاله گلگشت ایرانی، به مناسبت برگزاری نمایشگاهی با همین موضوع در کاخ موزه گلستان، ابعاد معمارانه، مردم شناسانه، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پدیده «گلگشت» یا «پیک نیک» را در فرهنگ ایرانی و در ارتباط با مفهوم «باغ ایرانی» مورد بررسی قرار می دهد. دکتر سیروس باور در مقاله در مورد مدرنیسم و مدرنیته، تحولات مرتبط با مدرنیته در معماری معاصر ایران را در نسبت با فرایندهای صنعتی شدن و تحولات اجتماعی متعاقب بررسی می کند. در معرفی پرونده «معماری و هنرهای بصری»، علیرضا صیاد به بررسی ارتباط میان این دو حیطه می پردازد. مقالات این پرونده عبارت¬اند از: گمگشته در فضا: «اجزای» معماری طوبا خدوری نوشته آنتونی ویدلر، پارناسوس و پارادایز، یا انتروپوسن (عصر انسان) و واژگونگی حالتی از آگاهی نوشته یورگ اچ. گلایتر، و معنای امر خانگی نوشته برت ورشافل.