سمیه دادرس هنرمند نمایشگاه نقاشی «پلکان» که این روزها در خانه هنرمندان ایران برپاست، با اشاره به اهمیت کودکان و آموزش آنها، از لزوم یادگیری مهارت‌هایی گفت که موجب زندگی بهتر کودکان در آینده می‌شود.
به گزارش روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، سمیه دادرس هنرمند نمایشگاه نقاشی «پلکان» درباره دغدغه ایجاد این رویداد گفت: سالها از خود می‌پرسیدم، وقتی صحبت از آموزش کودک می‌شود، یادگیری چه مهارت‌هایی، موجب زندگی بهتر، کاهش درد و رنج ناشی از خطا برای او بوده و موجب تسهیل روابط در موقعیت‌های اجتماعی مختلف می‌شود. این دغدغه به سبب تجارب شخصی و قرار گرفتن در جایگاه مادری و سپس به عنوان یک مربی برایم اهمیت بسیاری یافت.
او با بیان اینکه مسئله‌ی آموزش کودک در متن زندگی و در فرایندی طبیعی و منطبق با خواست و نیاز او شکل می‌گیرد، درباره محدودیت‌هایی که برای برگزاری چنین نمایشگاهی با آن مواجه بوده، توضیح داد: محدودیت داشتن به اندازه محدودیت نداشتن به ما صورت و امکان می‌دهد. در واقع محدودیت همان چیزی است که بازی را تعریف می‌کند. مثلاً در بازی شطرنج تعداد بی‌شماری حرکت وجود دارد که شما نمی‌توانید انجام دهید، در مقابل تعداد بسیار کمی حرکت مجاز که می‌توانید انجام دهید. بازیگوشی آنجا معنا می‌یابد که شما بخواهید از این محدودیت، معنا بسازید. در حقیقت در این نمایشگاه یکی از مسائل اصلی مواجهه با دیگری و تقسیم محدوده‌ها و چگونگی اعمال قدرت بین من و شخص یا اشخاص دیگر است.
وی ادامه داد: در مسیر شکل گیری مجموعه‌ی بازی هم که در کنار دخترم و گاهی کودکان دیگر کار می‌کردم، من قراری بر چگونگی شروع و پایان کارها نداشتم. گاهی من شروع کننده بودم و گاهی دخترم و برعکس در مورد پایان کار هم همین طور. کار کردن روی مجموعه هفت سال طول کشید و طبیعتا شکل تعامل ما در این سالها تغییر می‌کرد. مهم بود که او از کاری که انجام می‌دهد رضایت داشته باشد. که البته با توجه به شرایط سنی این کار همواره یک چالش اخلاقی بود. گر چه او رضایت داشت و خوشحال بود، ممکن است که زمانی این طور نباشد. بنابراین یکی از مفاهیمی که مطرح می‌شود پرسش از اخلاق قدرت است. احتمالا اگر نمایش این آثار ما را با این مسئله مواجه کند و ما را به فکر کردن در مورد این مسئله وارد کند، توفیقی داشته است.
این هنرمند در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به نسلی که پس از انقلاب ۵۷ در ایران متولد شده است، گفت: این نسل امروز حدودا ۴۰ سال دارد که باتوجه به دوران کودکی پر اضطراب آنها که در سال‌های جنگ بوده، رجوع به گذشته برای آنها همواره امری پرمخاطره است. زیرا هر کسی نمی‌تواند از این سفر به سلامت بیرون آید.
وی افزود: در طول بیش از ده سالی که مسئله‌ی کودک را دنبال کردم، فهمی که از مراقبت و آموزش کودک پیدا کردم گسترده‌تر شد. فکر می‌کنم قالب‌هایی که ما در آنها رشد کردیم و یادگرفتیم، قالب‌های بسیار فرسوده‌ای بودند و کارکرد خوشان را از دست داده‌اند. کلماتی مثل استاد به طور ناخودآگاه معلم را در جایگاه برتر می‌نشاند. گویی معلم دانای کل است و پاسخ همه پرسش‌ها را می‌داند. چنین رویکردی به مسئله آموزش، بسیار مورد تردید است و یک تسهیلگر ابتدا باید به این امر باور داشته باشد که بسیاری از مسائل در دایره دانش او نیست؛ بنابراین شان پرسش‌گری را همواره محترم می‌شمارد و تصدیق می‌کند که او نیز در کنار کودکان پیوسته در حال یادگیری است. چه در جایگاه مادر و چه مربی، سعی می‌کنم تجربه‌کننده باشم، ارتباط بر پایه گفتگو داشته باشم و از سلطه میل خودم در رابطه پرهیز کنم.
دادرس گفت: وقتی انسان یاد می‌گیرد انتخاب کننده باشد، مسئولیت بیشتری هم به عهده می‌گیرد. بنابراین اگر ما تا جایی که امکان داشته باشد کودکان را در معرض تجربه‌های آزاد و داشتن حق انتخاب قرار دهیم، زمینه‌ای را فراهم کردیم تا نسبت به اجتماع و رفتار خودشان مسئولیت بیشتری را پذیرا باشند. یکی از مسیرهایی که این تجربه آزادی را تسهیل و فراهم می‌کند، تجربه‌های هنری هست. به همین دلیل سعی می‌کنم در هر فرصتی از زندگی روزمره در ارتباط با کودکان جای این تجربه‌ورزی را باز کرده و در مسیر حرفه‌ای به اهمیت آن تاکید کنم.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم در شرایط اجتماعی که ما در آن زندگی می‌کنیم، بسیار نیاز به تعامل، هم‌اندیشی و پویایی داریم. دست کم برای من در موقعیت کنونی، کار به صورت انفرادی توجیهی ندارد. مفاهیمی وجود دارد که ما باید عمیق‌تر به آن فکر کنیم و اگر هنر بتواند چنین موقعیتی را فراهم کند باید از آن استقبال کرد.
دادرس در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به کلیدواژه بازی در این نمایشگاه، آن را برگرفته از صورت‌هایی معرفی کرد که مولانا از بازی تصویر کرده و ادامه داد: این مفهوم در ادبیات ایران به وفور دیده می‌شود و من آن را در فلسفه نزد متفکرینی چون نیچه، ویتگنشتاین و گادامر نیز دنبال کردم. در واقع باید بگویم ایده بازی، رویکردی معاصر است که به واسطه این متفکرین در عرصه‌ی هنر معاصر بروز پیدا کرده و آثار دادانیست‌ها و سوررئالیست‌ها آغازی بر ظهور و رواج بازی در آثار هنری بوده است. ما در تلاشیم که در این رویداد به کودک از منظر بازی و هنر بنگریم و مخاطب را دعوت به مشارکت در این فرایند کنیم.
این هنرمند همچنین درباره همکاری با خانه هنرمندان ایران برای برگزاری این نمایشگاه توضیح داد: با توجه به ظرفیت‌های چند جانبه‌ی خانه هنرمندان ایران برای برگزاری رویدادهایی با اهداف فرهنگی و دغدغه‌های اجتماعی که طی سالها از سوی این مرکز فرهنگی دنبال شده است، این همکاری را به منظور رسیدن به اهدافی آغاز کردیم و امیدواریم اتفاق‌های خوبی را در آن شاهد باشیم.
دادرس در پایان بیان کرد: برقراری ارتباط میان جامعه‌ی هنری و متخصصین در زمینه‌ی مسائل کودک، ارائه و اجرای طرح در محیطی فرهنگی که دسترسی عموم افراد جامعه به آن سهل‌تر باشد، ایجاد تعامل، گفتگو و مباحثه با اقشار گوناگون جامعه پیرامون مفاهیم مرتبط با کودک، پیش چشم آوردن نکته‌هایی که در مورد شناخت کودکی پنهان مانده و دعوت از هنرمندان برای مشارکت در این هم‌اندیشی از جمله اهدافی است که در این همکاری با خانه هنرمندان ایران در نظر داشتیم. در نهایت امیدوارم در ادامه‌ی مسیری که پیش از این بزرگان و خردمندان این آب و خاک پیموده‌اند، ما نیز بتوانیم به سهم خود، با توجه به نیاز امروز گامی در پرورش فرزندانمان برداریم و با نگاه دوباره به کودک از مسیر هنر، شاهد آینده‌ای روشن و فردایی بهتر از امروز باشیم.
«پلکان» پروژه‌ای درباره کودکی و هنر کودک، آموزش، بازی، موزه و هنر است که شامل پنج نشست تخصصی، نمایشگاه مطالعاتی و پژوهشی، نمایشگاه محتوای موزه کودکی در راستای تاریخ آموزش کودکان، نمایشگاه آثار هنری مجموعه بادبادک، نمایشگاه آثار خانه یادگیری رها، نمایشگاه آثار کودکان دورمانده از تحصیل، نمایشگاه آثار سمیه دادرس، چیدمان، وورکشاپ و بازی است.
رویداد «پلکان»، به همت انجمن هنرمندان نقاش ایران عصر روز جمعه ۱۹ خردادماه در گالری‌های بهار، تابستان، پاییز، زمستان، استاد ممیز و استاد میرمیران خانه هنرمندان ایران آغاز شده و تا ۲۹ خرداد ماه ادامه دارد.
علاقمندان به بازدید از این نمایشگاه می‌توانند، در طول مدت برگزاری آن، از یکشنبه تا جمعه از ساعت ۱۵ تا ۲۱ به خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند.
منبع: صبا