پنجمین برنامه آهنگ با موضوع آموزش موسیقی در دوران کرونا، چهارشنبه ۲۶ خرداد در صفحه اینستاگرام خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این برنامه سما بابایی به گفت‌وگو با امیر اثنی‌عشری، خواننده و آزاده امیری، آهنگساز و نوازنده پرداخت.
امیر اثنی عشری درباره مضرات تدریس موسیقی برای هنرمندان گفت: شاید تنها در ایران با این مسئله مواجه باشیم که هنرمندانی که به صورت حرفه‌ای مشغول موسیقی هستند برای کسب درآمد مجبور هستند به تدریس نیز بپردازند. البته منظور این نیست که معلمی کار خوبی نیست، بلکه این مسئله فقط به کسانی برمی‌گردد که به صورت حرفه‌ای کار اجرا انجام می‌دهند. تدریس برای آن‌ها آسیب‌هایی دارد که مهم‌ترین آن‌ها فرسوده شدن هنرمند است.
او درباره تاثیرات کرونا بر آموزش موسیقی و آنلاین شدن آن گفت: تجربه من در تدریس آنلاین حدود دو سال پیش از کرونا آغاز شده بود، اما کرونا شرایطی را ایجاد کرد که همه از روی ناچاری به این فضا رو بیاورند. درباره کیفیت این نوع آموزش، به نظر من در بخش سازی شاید بهتر باشد که هنرجو در ماه‌های ابتدایی مدرس را از نزدیک ببیند تا شیوه دست گرفتن ساز، نشستن و… را بهتر فرا بگیرد. اما در حوزه آواز این محدودیت را هم نداریم که لازم باشد هنرجو چیزی را از نزدیک ببیند، زیرا ما با صدا سروکار داریم و صدا به راحتی از طریق اینترنت منتقل می‌شود.
اثنی عشری ادامه داد: اگر توسط معلم زمینه‌هایی برای تدریس آنلاین فراهم شود، در حوزه آواز می‌تواند در بسیاری از موارد جایگزین تدریس حضوری باشد. معلم باید فایل‌های کمک آموزشی را آماده کند تا هنرجو علاوه بر آنچه در کلاس آنلاین کار کرده است، بتواند از آن‌ها هم استفاده کند و با داشتن این موارد هنرجو می‌تواند به خوبی پیشرفت کند.
او با بیان اینکه پیش از این آموزش امری بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر بود، افزود: من در کلاس‌های آنلاین متوجه شدم که طیف سنی گسترده‌تری در این کلاس‌ها حضور دارند. کودکان یا افراد مسن که پیش‌ازاین امکان تردد زیاد در شهر و رفتن به کلاس را نداشتد و نیازمند کمک شخص دیگری بودند، حالا به راحتی می‌توانند در کلاس حاضر شوند.
او درباره آموزش موسیقی در دوران پسا کرونا گفت: فکر می‌کنم دیگر این‌گونه نخواهد بود که همه هنرجویان برای یاد گرفتن موسیقی به آموزشگاه مراجعه کنند و به نظرم بسیاری از آموزشگاه‌ها این فرصت را فراهم می‌کنند تا عده‌ای هم در صورت تمایل به شکل مجازی آموزش ببینند. بنابراین آدم‌ها حق انتخاب دارند که کدام شیوه را انتخاب کنند.
اثنی عشری ادامه داد: شاید مدرسان جوان راحت‌تر بتوانند با مسئله تدریس آنلاین کنار بیایند و راهکارهایی برای آن پیدا کنند، اما نباید نادیده بگیریم که اساتید درجه یکی داریم که توان استفاده از امکانات دیجیتالی را ندارند. به نظر من باید به صورت سیستمی برای این‌ها فکری بشود تا اگر آن‌ها در این شرایط هنرجوی حضوری ندارند، امکانات نرم‌افزاری توسط شخص دیگری برای آن‌ها فراهم کرد. بسیاری از اساتید با آموزش آنلاین مخالفت می‌کردند و عقیده داشتند هیچ هنرمندی از این آموزش‌ها درنمی‌آید، اما به نظر من بخشی از این ماجرا به دلیل فشار همین مسئله است که این استادان به دلیل سن و سالی که دارند نمی‌توانند از این امکانات استفاده کنند و یا با آن ارتباط برقرار کنند.
این هنرمند افزود: موزیسین‌ها در ایران مانند رودی می‌مانند که در میان سنگلاخ راه خود را پیدا می‌کنند. ما چاره‌ای نداریم جز این که در میان همه این مشکلات راه خود را ادامه دهیم. حتی قبل از کرونا هم وقتی به آلبوم‌ها و اجراهای موسیقی نگاه می‌کردید مشخص بود که کسی از طریق موسیقی ایران به حدی از درآمد نمی‌رسد که بتواند یک زندگی معمولی داشته باشد. بااین‌حال ما همچنان به کار خود ادامه می‌دهیم.
پس از آن آزاده امیری به صحبت درباره آموزش آنلاین پرداخت و گفت: هر اتفاقی که در عرصه موسیقی یا زندگی ما می‌افتد دارای معایب و محاسنی است. موسیقی جز معدود هنرهایی است که در زمانی که خلق می‌شود تماشاچی حضور دارد. در اجرای کنسرت هرچه اتفاق می‌افتد را مخاطب می‌بیند و ما به این حضور مخاطب و تعامل انرژی با شنونده عادت کرده‌ایم. در کلاس‌ها نیز همین اتفاق می‌افتد و خیلی از کسانی که به کلاس‌های حضوری علاقه‌مند هستند به دلیل همین تبادل انرژی است.
امیری افزود: در کنسرت آنلاین این اتفاق نمی‌افتد و شاید در آموزش آنلاین هم قطع‌هایی در این مسیر وجود داشته باشد، اما به‌هرحال آن‌ها نکات مثبتی نیز دارند. تجربه من در آموزش آنلاین به سال‌ها پیش بازمی‌گردد که امکانات ارتباطی بسیار کمتر از امروز بود. در سال‌های گذشته یکی از مشکلات بزرگ علاقه‌مندان موسیقی یافتن معلم بود. حتی بسیاری از هنرجویان در شهرستان‌ها نمی‌توانستند دسترسی به معلم‌های خوب پیدا کنند. اما الآن این مرزها شکسته شده و هنرجویان از شهرها و کشورهای مختلف می‌توانند در یک کلاس شرکت کنند.
این آهنگساز ادامه داد: آنچه در دوران کرونا کاملاً حس شد این بود که موسیقی می‌تواند نجات‌دهنده باشد. از همان آغاز شیوع کرونا با قطع ارتباطات میان مردم، نیازمندی هنرجویان به موسیقی و آموزش بیشتر شد و یکی از محسنات بزرگ آموزش آنلاین این بود که باعث شد روند حضور موسیقی در زندگی آدم‌ها تداوم داشته باشد. از سوی دیگر کلاس‌های آنلاین قدرت انتخاب هنرجو را بیشتر کرده و می‌تواند به معلم‌های زیادی دسترسی داشته باشد.
امیری ادامه داد: در کلاس‌های آنلاین برای هنرجویان صوت و فیلم ضبط می‌کنیم و به این ترتیب آن‌ها در کل هفته می‌توانند از آموزش بهره‌مند شوند. آموزش آنلاین انرژی بیشتری از ما می‌گیرد زیرا وقتی هنرجو در کلاس حضور داشت از عکس‌العمل‌های او درمی‌یافتیم که مطلب را متوجه شده است، اما در ارتباط مجازی این مسئله مشخص نیست و دائماً تلاش می‌کنیم او کاملاً متوجه نکات بشود. بااین‌حال در آموزش آنلاین بازخوردی که از هنرجو می‌گیریم بی غلط‌تر شده است، زیرا او می‌تواند بارها فیلم مدرس را نگاه کند و این باعث می‌شود جزئیات را بهتر درک کند.
این هنرمند افزود: برخلاف بسیاری از دوستان، من عقیده دارم که دشواری آموزش آنلاین در مراحل مبتدی نیست، بلکه به نظر من مشکل اصلی در دوران پیشرفته است. وقتی برای هنرجو درباره دینامیک و بیان موسیقی صحبت می‌کنیم تشخیص این مسائل در ارتباط آنلاین سخت می‌شود.
این آهنگساز و نوازنده درباره پرداختن به تدریس توسط موزیسین‌های حرفه‌ای گفت: در کشوری که موسیقی پذیرفته شده نیست بسیاری از این مشکلات نهادینه شده‌اند. در تمام دنیا تقسیم‌بندی‌های دقیقی وجود دارد و به عنوان مثال یک سولیست هیچ‌گاه نوازنده ارکستر نمی‌شود، همان‌طور که نوازنده‌ای که در اوج کار خود است تدریس نمی‌کند. ولی در کشور ما ملغمه‌ای از همه چیز وجود دارد و ما هم‌زمان آهنگساز، نوازنده، معلم و… هستیم. در ایران حتی رشته آموزش موسیقی وجود ندارد و دانشگاه‌های موسیقی به تعلیم معلم موسیقی نمی‌پردازند. بنابراین ممکن است کسانی به عنوان معلم موسیقی فعالیت کنند که صلاحیت این کار را ندارند و هنرجویان آن‌ها وضعیت اسفناکی پیدا می‌کنند.
امیری ادامه داد: ما موزیسین‌ها تجربیاتی داشتیم که باعث شده است پوستمان آهنین شود. ما یاد گرفتیم انسان‌هایی هستیم که بار عاطفی، هنری و فرهنگی جامعه را به دوش می‌کشیم، بدون اینکه کوچک‌ترین حمایتی از ما بشود یا هیچ ارزشی برای کار ما قائل شوند.